liagan-away .

Liagan-Away: Ti Labanan para iti Danum ti Filipinas .

Ti arkipelago ti Filipinas ket pagtaengan dagiti sumagmamano kadagiti kabaknangan nga ekosistema ti baybay iti lubong. Nupay kasta, dagiti danum iti baybay ti pagilian ket nagbalin a paggugubatan para kadagiti nadumaduma a maseknan a mangsapsapul a manggundaway kadagiti natural a rekurso na. maysa a kasta a lugar ket ti Isla ti Ligan iti Isla ti Mindanao, a nagbalin a maysa kadagiti kaaduan a nasuppiatan a danum idiay Filipinas{22}}}}}}}}}}}

Ti Isla ti Liagan ket maysa a bassit a daga a mabirukan idiay Baybay Bohol, iti amianan ti Lingsat Surigao, ken daya ti Is-isla ti Dinagat. Ti isla ket napalikmutan babaen ti nabaknang a sistema ti korales a reef, nga isu daytoy ket pagtaengan ti nadumaduma a sakop ti biag ti baybay. daytoy ket aglaon pay kadagiti sumagmamano a mangrove a kabakiran, nga agserserbi a kas dagiti pagtarakenan a batayan para kadagiti nadumaduma a sebbangan ti ikan, a mairaman dagiti endangan a dunghista{2 a letrasion{2 a tawen ti endangansion{2 a kas dagiti ndang ti mangmangan iti ungtomo{2 a kas dagiti naduduma a sebbangan ti ikan, a mairaman pay ti ENDANGGERED a kas dagiti pagnanaedan a pagpaaduan para kadagiti nadumaduma a sebbangan ti ikan, a mairaman pay ti kabakiran ti tao, a mairaman dagiti nadumaduma a sebbangan ti mangrogmo{

Iti napaut a panawen, ti isla ket nagtalinaed a relatibo a saan nga ammo kadagiti taga ruar. nupay kasta, dagiti banag ket nagbalbaliw idi ti gobierno ti Filipinas ket nangited kadagiti permiso ti panagminas kadagiti ganggannaet a kompania tapno agsukisok kadagiti danum a nanglikmut ti Isla ti Liagan. dagiti kompania ket naikkanda ti karbengan a mangala kadagiti mineral a kas ti nikel, kobalto, ken gambang, ken dagiti dadduma pay a nagsapsapul ti. a panaggunay ti maysa a kurang a laban kadagiti nadumaduma a paset ti ay-ayam a nagsapsapul ti Natural a Rekurso iti Nadumaduma a Rekurso iti Nadumaduma a Rekurso a Nadumaduma a Rekurso a Nadumaduma a Rekurso a Nadumaduma a Rekurso ti Islamo.

Dagiti grupo ti aglawlaw, a maseknan iti mabalin a pannakadadael ti nalaka a madadael nga ekosistema ti isla, ket nangirugida ti kampania a mangpasardeng kadagiti aktibidad ti panagminas. sumagmamano a lokal a mangngalap ket nangipeksa pay ti panagsuppiatda, a kas dagiti aktibidad ti panagminas ket nangrugin a mangapektar ti populasion ti ikan iti lugar..

Iti sabali a bangir, dagiti kompania ti panagminas ket nangikalintegan a dagiti panagpatarayda ket mangyeg kadagiti pagimbagan ti ekonomia iti lokal a komunidad. nga imbagada a dagiti aktibidad ti panagminas ket mangpartuat kadagiti trabaho para kadagiti lokal ken mangipaay kadagiti kasapulan unay a proyekto ti imprastruktura iti lugar..

Ti panagsusuppiat ket napardas a kimmaro, ken dagiti panagranget iti nagbaetan dagiti dua a dasig ket nagbalin a gagangay. ti gobierno ket kamaudiananna a bimmallaet, ken ti maysa a serye dagiti konsultasion ket naangay tapno makasarak ti solusion ti panagsusuppiat..

Idi 2017, naaramid ti maysa a kompromiso, ken dagiti kompania ti panagminas ket nakiddaw a mangpabassit kadagiti operasionda tapno mapabassit ti epekto iti aglawlaw. a kasapulan met a mangbayadda iti porsiento ti kitada iti maysa a pondo ti panagtalek, a mausar a mangpondo kadagiti proyekto ti konserbasion iti lugar. .

Nupay kasta, ti laban para kadagiti danum ti Isla ti Liagan ket adayo a saan a nasursurok ngem. dagiti kompania ti panagminas ket agtultuloy a mangsukisok ti lugar, ken dagiti grupo ti aglawlaw ket agtaltalinaed a nasiput tapno masigurado a dagiti kompania ket mangsurot kadagiti termino ti katulaganda..

Maysa pay, ti Isla ti Liagan ket saan laeng a ti lugar iti Filipinas a dagiti aktibidad ti panagminas ket nangpataud ti panagsusuppiat iti nagbaetan dagiti nadumaduma a maseknan. idiay Palawan, ti sabali pay nga isla idiay Filipinas, dagiti grupo ti aglawlaw ket makilablaban tapno isardeng dagiti aktibidad ti panagminas a mamagpeggad kadagiti natural a rekurso ti isla. .

Ti laban para iti danum ti Filipinas ket saan laeng a maipapan iti panangsalaknib iti nasin-aw nga aglawlaw; Daytoy pay ket maipapan ti masakbayan ti ekonomia ti pagilian ken dagiti tattaona. ti Filipinas, nga addaan kadagiti 7,641 nga isla, ket pagtaengan ti maysa kadagiti kabaknangan nga ekosistema ti baybay iti lubong, a mangipaay ti pagbiag para kadagiti minilion a tattao. Nupay kasta, ti pagilian ket sangsanguenna pay ti adu a karit, a kas ti maysa a panagparang-ay ken ti kinapanglaw ken ti saan a panagtrabaho. a balanse ti maysa a development ken ti aglawlaw a kas ti kinapanglaw ti maysa a pagayatan ken ti aglawlaw a panagsalaknib ti maysa a development ken saan nga agtrabtrabaho iti aglawlaw ti maysa a tao a mangbalanse ti maysa a development ken saan a nasayaat a trabaho ti maysa a development ken saan nga agtrabtrabaho ti maysa a tao ken saan a nasayaat a panagballigi ti maysa a development ken saan a nasayaat a trabaho. Agbirok iti sustainable a solusion..

Ti laban para iti Isla ti Liagan ket mabalin a kasla bassit iti engrande nga eskema dagiti banag, ngem daytoy ket maysa a mikrokosmo ti dakdakkel nga amang nga isyu a mangsango iti Filipinas. daytoy ket maysa a palagip a masapul nga agtignaytayo itan tapno masalakniban dagiti natural a rekursotayo ken agsapul ti wagas a mangtimbeng ti panagrang-ay ti ekonomia iti pannakasalaknib ti aglawlaw.}